Verhalenbanken - socialsofa's - staan centraal in MEELZE

MEELZE heet de maandelijkse column van Mariette Elzenga uit Muntendam. En is een vervolg op haar 7 zomercolumns. Die gingen over van alles en nog wat - wespen, mussenflat, hitte en horren en kippen - wat zich in of om haar huis afspeelde. De reacties waren bijzonder positief. Vandaar ook dat ze nu, met haar rubriek MEELZE, een 'blijvertje' is. Vandaag staan de verhalenbanken (socialsofa's) centraal.

De meeste socialsofa’s vertellen een verhaal over de plaatselijke geschiedenis. Ze staan overal in de provincie Groningen, bijvoorbeeld in Winschoten, Veendam, Blauwestad, Heiligerlee, Midwolda, Stadskanaal, Finsterwolde en Zuidbroek; Meeden, Muntendam en Noordbroek krijgen er elk ook nog 1. Op de fiets of met de auto kun je verschillende routes rijden. (http://socialsofa-oldambt.nl/). De banken beelden echter niet alleen verhalen in prachtig glasmozaïek uit, er zit ook een groot verhaal achter het maken van de banken.

Kleurrijk

In een grote gymzaal in Winschoten staan gemiddeld een stuk of 6 banken in verschillende stadia: blote, grijze banken, banken met de contouren van het ontwerp, gedeeltelijk beplakte banken en banken die bijna klaar zijn. 3 middagen in de week zijn vrijwilligers druk bezig met plakken, glas snijden, glas beschilderen en grotere patronen in mallen leggen. Geen bank is hetzelfde, geen patroon is hetzelfde en het magazijn ligt vol steentjes in allerlei vormen en kleuren. Wel zijn ze allemaal kleurrijk, een lust voor het oog en ontworpen door Ronald en Liesbeth meestal aan de hand van door kinderen gemaakte tekeningen. Zij zijn de creatieve mozaïekmeesters en leren hun vrijwilligers de fijne kneepjes van het vak. En iedereen kan het leren. Het is een kwestie van geduld, concentratie en handigheid. "Het steentje wijst de weg", volgens Ronald. Het is ontspannen, het is leuk, er wordt veel gelachen en je wordt er blij van.

'Plakker'

Ik heb eigenlijk twee linkerhanden en een handige partner. Ik doe dus bijna nooit iets met gereedschappen. Nu ben ik al een jaar 'plakker' en kan steentjes knippen en slijpen, kan de lijm netjes opbrengen, weet hoe ik in de hoeken moet werken, de rondingen aanpak, maar ook met de waterpas de rechte lijnen erin houdt en zo nu en dan moet 'smokkelen'.

Metamorfose

Ik heb al een flat gebouwd, een straat aangelegd, een vijver gegraven, bloemenweides gezaaid en bootjes laten varen. Ik heb al veel banken zien ontstaan en groeien. Het meest bijzondere moment is wanneer de bank gevoegd wordt. Eerst worden alle lijmresten er uitgepeuterd, de scherpe randjes worden bijgeslepen en onvolkomenheden hersteld. En dan kan het voegen beginnen. Hoe kleurrijk de bank ook is, de voeg heeft maar 1 kleur. Voor je ogen ondergaat hij dan een metamorfose. Alles wordt met elkaar verbonden, het wordt een eenheid en alle onderdelen gaan op in het geheel. Daarna wordt hij geïmpregneerd en op zijn plek gezet. Dat is nog een hele klus. Zo’n bank weegt 1.700 kilo, moet dus goed in de takels hangen en heeft een stevige ondergrond nodig. Het is altijd een wat weemoedig moment. We zijn trots dat we het samen in 600 mensuren maar weer gefikst hebben en droevig dat we afscheid moeten nemen.

Levensverhalen

Maar de bank krijgt een mooie plek in het dorp en heeft dan zijn eigenlijke functie van bank. Mensen gaan erop zitten, praten met elkaar en vertellen elkaar hun levensverhalen.

Foto's: Columniste Mariette Elzenga beplakt een socialsofa voor Veendam (boven). Een deel van een socialsofa die in Zuidbroek staat (onder).