Graftrommels zien er weer piekfijn uit in Veendam

De 3 graftrommels op de algemene begraafplaats bij de NH-kerk in Veendam zien er weer piekfijn uit. Met dank aan Evert-Jan Halkus en zijn vrouw Lidy uit Twello. Halkus is gespecialiseerd in het restaureren van graftrommels en -kransen. De protestantse gemeente van Veendam is blij met het bezoek van het paar. Maar niet alleen de kerk is blij.

De protestantse gemeente van Veendam is verantwoordelijk voor het onderhoud van 600 van de circa 1000 graven.

Dat zijn ook de 5 bestuursleden van de vorig jaar opgerichte Stichting tot Behoud van Groninger Graftrommels. Lina Westerdijk uit Noordbroek is voorzitter van deze stichting. Westerdijk was vandaag ook aanwezig op de begraafplaats. Met anderen kleurde zij de letters op de zerken weer in, zodat die er weer uitzien als nieuw.

In de provincie Groningen zijn 18 steles (archeologische term voor een meestal uit 1 stuk steen of hout gehouwen tablet of pilaar, met daarin een in reliëf gebeeldhouwde voorstelling en/of tekst) te vinden op diverse begraafplaatsen. Op de begraafplaats in Ommelanderwijk zijn 3 stuks, in Garmerwolde liefst 5 en in Zuidbroek ook 3.

"De steles zijn Groninger cultureel erfgoed", vindt Evert-Jan Halkus. Al 9 jaar legt hij zijn ziel en zaligheid in het restaureren van graftunnels kriskras door Nederland. "Ik was familiegraven aan het opknappen. Ik zag toen ook een graftrommel bij een kindergraf die er heel slecht uit zag. Die heb ik hersteld. Ik dacht toen 'is dit een streekproduct?' Wat blijkt, je ziet het terug in heel Europa. Ik heb heel Nederland in kaart gebracht met Leon Bok."

Halkus en Bok hebben in februari vorig jaar het boek 'Graftrommels en (kunst)grafkransen in Nederland' uitgebracht. Het boek is voor 20 euro verkrijgbaar bij onder andere Lina Westerdijk. "Wist je dat de graftrommels vaak op graven van ongehuwde mannen zijn te vinden", zegt Westerdijk.

Halkus heeft inmiddels 150 graftrommels in ons land gerestaureerd. "Dat doe ik gratis. Mijn oude werkgever heeft jarenlang de onkosten betaald. Het bedrijf ging 3 jaar geleden failliet. Nu werk ik in opdracht van gemeenten." In de kerk van Noordbroek zijn zo'n 15 tot 20 graftrommels te bezichtigen.

In de provincie Groningen zijn in totaal 150 graftrommels te vinden. Dat zijn naast de steles ook 'losse' graftrommels. "Het merendeel verkeert in zeer slechte staat en moet, om ze te behouden, snel worden hersteld. Vaak gaat het om herplaatsen van glas, restauratie van de krans en het schilderen en solderen van de trommel", zegt Westerdijk.

De krans is gemaakt van blik en zink. De bloemen zijn van porselein. 

Foto boven: Evert-Jan Halkus.

Foto boven 2: Na de belettering zien de zerken er weer uit als nieuw.

Foto's onder: Deze graftrommels zijn in de kerk van Noordbroek te bezichtigen.