Midden-Groningen doet mee aan onderzoek Joodse eigendommen

De gemeente Midden-Groningen doet mee aan een historisch onderzoek, op zoek naar de feiten rond de onteigening en restitutie van Joodse eigendommen in deze gemeente tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Veendam, Oldambt, Westerkwartier en Het Hogeland startten mei vorig jaar al een dergelijk onderzoek. Dat wordt uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen.

Het onderzoek richt zich op vastgoed, zoals woningen, bedrijfspanden en gronden. Er wordt in het onderzoek ook gekeken naar de problematiek van gemeentelijke (na-)heffingen en de opvang en het rechtsherstel van gedupeerde Joden. Op basis van de onderzoeksresultaten neemt het college van burgemeester en wethouders eventueel verdere stappen.

Moreel-etische verplichting

Burgemeester Adriaan Hoogendoorn: "Er ligt een moreel-ethische verplichting voor Midden-Groningen om verder onderzoek te doen en alsnog recht te doen als dat niet of in onvoldoende mate is gebeurd. De gemeente streeft naar een rechtvaardige en transparante overheid. Met het verrichten van een diepgaand onderzoek wordt duidelijk wat er tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog is gebeurd als het gaat om de onteigening en het rechtsherstel van Joods vastgoed in de gemeente Midden-Groningen."

Onteigening en doorverkoop

Medewerkers van het tv-programma Pointer en de Monitor benaderden Midden-Groningen of er in haar gemeente ook onderzoek is gedaan naar de onteigening en doorverkoop van Joodse woningen in de Tweede Wereldoorlog. Directe aanleiding voor dit onderzoek, door de KRO-NCRV, was het online openbaar maken en publiceren van de zogenaamde 'Verkaufsbücher' door het Nationaal Archief. Hieruit blijkt namelijk dat in de voormalige gemeenten Menterwolde, Slochteren en Hoogezand-Sappemeer, die zijn opgegaan in Midden-Groningen, tussen 1940 en 1945 mogelijk Joodse woningen zijn onteigend. In de 'Verkaufsbücher' zijn 30 registraties aangetroffen.

Gemeente Sappemeer

Uit een beknopt intern onderzoek in de gemeentelijke archieven medio 2020 is gebleken dat de voormalige gemeente Sappemeer een rol speelde in de onteigening van panden en/of percelen van Joodse inwonersaan de Noorderstraat 75-76 in Sappemeer. De voormalige gemeente Sappemeer kocht de genoemde percelen aan. De gemeente Hoogezand-Sappemeer heeft als rechtsopvolger in 1954 besloten tot rechtsherstel en heeft de nabestaanden van de bewoners financieel gecompenseerd.