Militair zakboekje voor Historisch Archief Midden-Groningen

Het Historisch Archief Midden-Groningen is sinds kort in het bezit van een bijzonder militair zakboekje van een vermoedelijk Waterloo-veteraan uit Sappemeer. Dit document is 65 jaar lang zorgvuldig door Hoogezandster R. ten Cate bewaard. De voormalige kapper in Sappemeer ontdekte dit zeldzame document in 1954 bij het opruimen van de zolder van zijn overleden opa van moederskant.

Het unieke aan dit zakdoekje is dat ook de oorspronkelijke ijzeren koker bewaard is gebleven. Beide stukken vormen een mooie aanvulling op de collectie van het Historisch Archief Midden- Groningen.

Gedoopt

Jurjen Jans Melchior, eigenaar van het zakboekje, wordt in 1793, als onecht kind van Anna Koning en onbekende vader (vermoedelijk een Jan) in aan de Molenstraat in Groningen geboren. Hij wordt gedoopt in de Martinikerk in Groningen. Wanneer hij op 20 mei 1815 wordt ingeloot bij de Nationale Militie, bataljon nr. 4, woont hij in Sappemeer.

Slag bij Waterloo

Bekend is dat dit bataljon in juni 1815 deel zal nemen aan de Slag bij Waterloo. Het is dus aannemelijk dat ook Jurjen, waarschijnlijk nog nauwelijks geoefend, bij Waterloo onder leiding van de Prins van Oranje tegen de Franse troepen van Napoleon als fuselier (geweerschutter) heeft gestreden.

Militaire dienst

Over zijn verdere militaire loopbaan staat veel in het zakboekje genoteerd. Melchior blijft tot in 1820 in militaire dienst. In dat jaar trouwt hij met Albertje Poppes Mulder, met wie hij in 1818 al een dochter met de naam Anna had. De aangifte van de geboorte doet hij blijkens de geboorteakte zelf in Sappemeer.

Dagloner

Bijzonder is dat hij niet als militair, maar als dagloner aangifte doet. In het zakboekje staat namelijk vermeld dat hij op dat moment verlof heeft. Later krijgt hij samen met zijn vrouw nog 4 kinderen, waarvan er 2 overlijden. Nadat zijn vrouw Albertje in 1831 overlijdt, hertrouwt hij in 1833 met de 26-jarige Aaltje Huttinga. Hij is zelf dan al 39 jaar oud. Zij krijgen samen nog 5 kinderen, waarvan er 2 op jonge leeftijd overlijden.

Schipper en winkelier

Uit de verschillende burgerlijke standsakten blijkt dat hij in de loop der tijd uiteenlopende beroepen heeft. Zo staat hij naast dagloner ook als schipper en winkelier genoteerd. Uiteindelijk is de Waterloo-veteraan in 1875 op 80-jarige leeftijd overleden.

Interessante documenten

Heeft u misschien ook nog iets moois op zolder liggen, gooi het niet zomaar weg, maar denk ook eens aan het Historisch Archief. Het zou zonde zijn wanneer interessante documenten - ook al zijn ze misschien nog niet zo oud als het zakboekje van de heer Ten Cate - zomaar verloren zouden gaan. U kunt het archief altijd mailen (historischarchief@midden-groningen.nl) of bellen (0598 - 373 683) of bezoek de website www.historischarchief.midden-groningen.nl.