Bezoekers Joodse begraafplaats 'bijgepraat' via informatiepaneel

Jan Dijk, secretaris van de Historische Kring Menterwolde (HKM), woont achter de Joodse begraafplaats aan 't Veen in Zuidbroek. Zo nu en dan ziet hij fietsers afstappen die deze begraafplaats willen bekijken. Sinds vandaag kunnen bezoekers op een door burgemeester Adriaan Hoogendoorn van Midden-Groningen onthulde informatiepaneel het één en ander lezen over deze bijzondere begraafplaats.

Wie over de Botjesweg (weg van Van der Valk richting Stootshorn) rijdt, ziet de begraafplaats niet.

Verscholen

Die ligt, met 27 zerken, verscholen achter bosschages. Joodse begraafplaatsen liggen vaak ergens achteraf. Hoeveel Joden hier begraven liggen, is niet bekend. De houten zerken zijn vergaan door inwerking van weer en wind. Er liggen ook Joden begraven zonder (houten) zerk. 

Herinnering

De doelstelling van HKM is om plekken van herinnering te bewaren. Deze begraafplaats is daarvan een voorbeeld. HKM-voorzitter Janneke Blaauw vertelde dat haar organisatie ook graag een informatiebord wil plaatsen bij de grond aan de Uiterburen - tussen Zuidbroek en Noordbroek - waar vroeger een synagoge heeft gestaan. "Maar we weten niet wie de eigenaar van die grond is."  

99 leden

De Joodse gemeenschap in Noordbroek en Zuidbroek is in 1884 opgericht, de begraafplaats werd 2 jaar later in gebruik genomen. Rond 1900 telde de gemeenschap 99 leden. Dat aantal liep gestaag terug tot 20 à 30. In 1922 ging deze gemeenschap samen met die van Hoogezand.

Samengewerkt

Eduard Huisman, consul beheerder van Joodse begraafplaatsen (Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap, NIK), was ook aanwezig. NIK en HKM hebben samengewerkt in dit informatiebordproject.   

Statement

Hoogendoorn: "Het is te goed te benadrukken dat deze begraafplaats meer is dan alleen een plek waar overledenen zijn begraven. Het is namelijk ook een statement, een herinnering, aan een abrupt einde aan de Joodse gemeenschap van Noord- en Zuidbroek."  

Herdenkingsmonument

Op initiatief van de familie Boom-Renkema werd op de begraafplaats in 1992 een natuurstenen herdenkingsmonument geplaatst voor de 28 slachtoffers uit beide dorpen van de Jodenvervolging die werden gedeporteerd naar Auschwitz en Sobibor.  

Deportatie

"Deze deportatie is niet alleen een verhaal van vroeger, maar ook van vandaag. We zien in deze tijd helaas ook maar al te goed waar oorlog en uitsluiting toe kunnen leiden. Vrede en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend. We zeggen heel gemakkelijk 'dit nooit weer,' maar intussen neemt de polarisatie en de radicalisering toe, en zijn we in Nederland steeds slechter in staat om elkaar in gesprek echt te bereiken."  

Geschiedenis

"Mede door initiatieven zoals de onthulling van dit informatiepaneel vandaag houden we met elkaar de geschiedenis, de persoonlijke verhalen en vooral de gevolgen van oorlog en discriminatie in onze gedachten, en blijft dit alles bewaard voor de huidige en de toekomstige generaties. Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor onze toekomst. Een mens is immers pas vergeten als zijn naam vergeten is", aldus de burgemeester.

Foto boven: Burgemeester Adriaan Hoogendoorn en Eduard Huisman.