'Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst'

"Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst." Dit zei Hans Straat, lid van het 4 Mei-comité Muntendam vanavond tijdens de dodenherdenking in de kerk in Muntendam. Straat haalde een groot deel van zijn toespraak uit de redevoering van de Nationale Herdenking van 2015. Dat is 8 jaar geleden. "Maar nog steeds erg actueel." Voor de dienst was er de stille tocht.

Die vertrok vanaf de baptistenkerk en bracht de stoet mensen langs de struikelstenen en het herdenkingsmonument voor de Joodse onderduikers Comprecht en Rosetta Eckstein - Lezer. Ze zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog, van 4 oktober 1942 tot 14 april 1945, ondergedoken in de kelder van het toenmalige bedrijf Kroeze aan de Nieuweweg.

Elad

In de kerk werkten de christelijke brassband Elad en de basisschoolleerlingen Danique Dontje (obs Menterhorn) en Marinthe Koopman, Nynke Huijssoon en Elize Schierbeek (allen cbs De Parel) mee aan de herdenking.

Gemeentebestuur

Het Muntendammer gemeenteraadslid Hendrik Loots nam namens het gemeentebestuur de kranslegging voor zijn rekening. Leerlingen van de basisscholen legden ook een krans.

Vrijheid

Straat: "In 2015 viert Nederland dat het 70 jaar geleden werd bevrijd van de Duitse en Japanse onderdrukking. Tegelijkertijd lijkt de wereld in brand te staan, zijn oorlog en grootschalig geweld aan de orde van de dag. Vrijheid is nog steeds niet vanzelfsprekend. Dat doet de vraag rijzen hoe het verhaal van de verschrikkingen van onderdrukking en bezetting blijvend kan worden gehouden en hoe ons oorlogsverleden zich verhoudt tot de actualiteit."

Generatie

"Zoals een deelnemer aan de Nationale Herdenking op de Dam op 4 mei 2014 het zei: 'Ik vind het belangrijk om hier te zijn omdat mijn generatie steeds minder verhalen te horen krijgt over de Tweede Wereldoorlog. Onze opa’s en oma’s zijn er straks niet meer, het is belangrijk om dit te blijven doen.'"

Patronen 

De herinnering leidt, aldus Hans Straat, tot ongemakkelijke vragen over het handelen van toen én over het onvoltooide project dat de democratische rechtsstaat heet. "Vragen waarop het antwoord niet eenvoudig te geven is. De geschiedenis herhaalt zich niet. Daarvoor is iedere gebeurtenis te uniek. Er zijn echter wel patronen waar te nemen. Waar het op aankomt, is dat we verbanden proberen te leggen tussen unieke gebeurtenissen, zoals de systematische uitroeiing van de Joden, Roma en Sinti door de nazi’s, en meer actuele ontwikkelingen. Wel moeten we de verschillen tussen vroeger en nu duidelijk benoemen, maar we mogen het trekken van paralellen ook niet uit de weg gaan. We moeten concrete verhalen vertellen om ze van generatie op generatie door te geven en ze in stand te houden."

Dwangarbeid 

Straat noemde de verhalen over de bombardementen op Nijmegen en Rotterdam, de hongerwinter, de dwangarbeid in Zuidoost-Azië, het verzet tegen de Duitse overheersing, de ontberingen in de Japanse interneringskampen als voorbeelden.

Omzien naar elkaar 

"Wie zijn ogen sluit voor het verleden is blind voor de toekomst. We moeten leren uit de geschiedenis, omzien naar elkaar, niet vervallen in de fouten die toen zijn gemaakt. Ook moeten we onze jeugd die de toekomst heeft blijven vertellen wat er is gebeurd tijdens de bezetting. De herinnering in leven houden."

Onderste foto's zijn gemaakt door Desney Boekholt.