'Samen staan we sterk, samen kunnen we een verschil maken'

Joran Blokzijl (29) uit Veendam was vanavond tijdens de dodenherdenking in de hervormde kerk van Muntendam een van de sprekers. Na bijna 10 jaar zwaait hij af bij de Koninklijke Landmacht. Hij sprak over Muntendammer Pieter Kroeze, de opa van zijn vrouw Irema. Pieter Kroeze liet tijdens de Tweede Wereldoorlog, met gevaar voor eigen leven, mensen bij hem onderduiken in het bedrijfspand.

"Het verhaal van opa heb ik mogen leren kennen via familie. Later vond ik zijn verhaal op internet. Opa was tijdens de Tweede Wereldoorlog begin 20 en lid van een verzetsgroep. Die bestond uit 18 personen. Aan het einde van de oorlog waren nog 2 leden van deze groep over."

Kelder

Joran Blokzijl nam de mensen in de kerk mee naar 4 oktober 1942. "Het Joodse echtpaar Eckstein - Lezer werd tijdelijk ondergebracht in een loods op de werf in Muntendam, omdat de kelder onder zijn kantoor nog verder als woonruimte moest worden ingericht. En zo begon een onderduikperiode die tot 14 april 1945 zou duren."

Eigen tuin

"De kelder werd voortvarend aangepakt. Het werd bijna een woning. Opa zorgde voor het legen en schoonmaken van het toilet en bracht vaak het eten naar de onderduikers. Dit werd zoveel mogelijk in de avond gedaan om te voorkomen dat anderen in de gaten kregen wat hier gebeurde. Als er geen groente te verkrijgen was op de markt gaf opa eten van zijn eigen tuin en als er alleen varkensvlees te verkrijgen was, gaf opa een kip uit zijn eigen kippenhok."

Koninklijke onderscheiding

Pieter Kroeze kreeg voor zijn hulp aan anderen vele jaren na de Tweede Wereldoorlog een Koninklijke onderscheiding opgespeld door de toenmalige burgemeester Hayo Apotheker. "Op 13 november 1995 werd de familie Kroeze door Yad Vashem in Israël, in aanwezigheid van opa en oma Kroeze erkend als rechtvaardigen onder de volkeren. Opa maakte een verschil."  

Hart van goud

Joran Blokzijl vertelde opa te hebben mogen leren kennen als een man met een hart van goud, als een vriendelijke man met altijd een grote glimlach op zijn gezicht. "Een man met handen zo groot, dat mijn hand erin verdween. Handen die veel werk hebben verzet. Die grote daden hebben verricht. Opa was een man met altijd een glinstering in zijn ogen. Totdat de glinstering voor altijd zou verdwijnen. Op zijn begrafenis kwamen veel mensen. Zoals hij dat verdiende. Een volle kerk en verhalen die werden opgehaald. De laatste eer. Vergeten doe ik hem nooit."

Klein gebaar

Joran weet niet wat hij had gedaan als hij in opa's schoenen zou staan. "Maar wat ik wel weet is dat ik nu al een verschil kan maken. Net als opa toen. Een klein gebaar kan al van grote betekenis zijn. Laten we allemaal om ons heen kijken en proberen een klein gebaar te maken naar een ander."

Samen

Zijn slotwoorden vanavond: "Laten we er samen alles aan doen om niet te herhalen wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Samen staan we sterk, samen kunnen we een verschil maken."

Bovenste foto: Voorafgaande aan de herdenking in de hervormde kerk werd een stille tocht gehouden van de baptistenkerk, via de stolpersteine in de Kerkstraat, naar de hervormde kerk.