Adriaan Hoogendoorn: Laten we nooit vergeten hoe waardevol vrijheid is

De herdenkingsrede van burgemeester Adriaan Hoogendoorn van de gemeente Midden-Groningen van vanavond is hieronder geplaatst. "Die vrijheidsbeperking (doelt op Tweede Wereldoorlog/red.) is onvergelijkbaar veel erger dan de beperking in bewegingsruimte die de coronacrisis nu met zich meebrengt", zegt Hoogendoorn in zijn speech. Die is ook terug te zien op YouTube. + FOTO'S.

De lokale 4 mei comités in Midden-Groningen legdgen vanavond een krans bij het oorlogsmonument in hun plaats. Dat zijn op 19 plekken in de gemeente, waar deze herdenking normaliter zou worden gehouden. Dat gebeurde, met maximaal 5 personen van de comités (op 1.5 meter van elkaar), om iets voor 8 uur. Publiek mocht hierbij, vanwege het coronavirus, niet aanwezig zijn.

De herdenkingsrede van Adriaan Hoogendoorn:

Ook dit jaar herdenken wij tijdens de Nationale Herdenking de Nederlandse oorlogsslachtoffers. Burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord in de Tweede Wereldoorlog. Of daarna in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.

Het is 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Daarom is het thema: 75 jaar vrijheid.

We staan dit jaar wat vaker stil bij de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog én bij de waarde van vrijheid. In januari stonden we met velen in de tuin bij Borg Welgelegen. Het indrukwekkende monument van Daan Roosegaarde 'Levenslicht' bepaalde ons bij het drama van de Holocaust. Bij de onthulling van dat monument werd een fragment voorgelezen uit het boekje 'Martha' van Kees Visscher. Een aangrijpende vertelling van een prille liefde tussen een schooljongen en zijn joodse klasgenootje Martha, in Hoogezand. Martha werd met de trein afgevoerd naar Duitsland. Ja, ook uit Midden-Groningen zijn destijds veel Joden afgevoerd en slachtoffer geworden van die vreselijke Holocaust. Iets om nooit te vergeten. Met z'n allen zijn we verantwoordelijk dit nooit meer te laten gebeuren.

75 jaar vrijheid. Ik heb veel initiatieven gezien om dat groots te vieren. Helaas kan dat nu niet doorgaan in verband met de coronacrisis. Landelijk wordt erover nagedacht dit in het najaar alsnog te vieren. Dat hoop ik van harte!

Door de coronacrisis worden we nu ook beperkt in onze vrijheid. We kunnen niet staan en gaan waar we willen. Contacten met geliefden moeten soms worden vermeden. Dat geeft veel ongemak en verdriet. Door het coronavirus kunnen we vandaag de 4 mei herdenking niet samen beleven. In onze dorpen worden de kransen wel gelegd, maar steeds door slechts enkele personen. Echter beseffen we allemaal de noodzaak van die beperkende maatregelen. Onze gezondheid staat op het spel. Dat geldt vooral voor ouderen en mensen met een zwakke gezondheid. Daarom kiezen we met elkaar bewust voor minder bewegingsruimte, minder vrijheid.

Hoe anders is dat in oorlogstijd. Dan ben je vrijheid compleet kwijt. Als je niet meer mag zeggen wat je denkt. Als je niet jezelf mag zijn. Onderdrukking, aanslagen, tirannie typeerden de Duitse bezettingsmacht. Die vrijheidsbeperking is onvergelijkbaar veel erger dan de beperking in bewegingsruimte die de coronacrisis nu met zich meebrengt.

Vanaf 1945 mogen we al 75 jaar in vrijheid leven. Dat is niet vanzelfsprekend. Om dit te bereiken hebben veel mensen grote offers moeten brengen in de oorlog. Door zich te verzetten tegen de bezetter, door mensen te helpen, vaak met gevaar voor eigen leven.

Op talloze manieren hebben mensen zich ingezet om de vrijheid te heroveren. Het is van groot belang dat we ons blijven realiseren, hoeveel inspanning, leed, offers en slachtoffers dit heeft gekost. Er zijn steeds minder ooggetuigen die kunnen spreken over die verschrikkelijke oorlog, waarin we onze vrijheid kwijt waren. Vrijheid, we zijn er in Nederland zo aan gewend, maar vrijheid spreekt niet vanzelf.

We moeten generatie op generatie blijven vertellen wat er allemaal gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. In Nederland, en ook zeker hier in Midden-Groningen. Nog lang echoot deze donkere periode na, in de geschiedenis van mensen in onze gemeente en binnen families. Het is aan ons om de verhalen te bewaren en steeds weer te laten spreken, zodat ook de waarde van vrijheid kan blijven spreken.

Laten we ook niet vergeten dat er steeds en altijd weer plekken op de wereld zijn waar oorlog is. Waar burgers en militairen slachtoffer worden van oorlogsgeweld.

Het is belangrijk oorlogsslachtoffers te blijven herdenken. Zodat we de mensen die streden en strijden voor vrijheid, steeds weer respect tonen en hen daarom waarderen. Daarvoor hebben we zichtbare symbolen en overblijfselen in onze gemeente, zoals de gedenkmonumenten en de Stolpersteine. Het is goed om er met elkaar over te praten. En jaarlijks 2 minuten stil te zijn voor de oorlogsslachtoffers.

Edith Eger heeft als tiener de hel van Auschwitz overleefd. Je leven lang draag je dan een enorm trauma met je mee. Zij schreef daarover een boek: De Keuze. Zij koos voor de vrijheid en liet zich niet gevangen houden door het verleden. Wij hebben een keuze!

Laten we nooit vergeten hoe waardevol vrijheid is. Vrijheid om te leven. Laten we ervoor kiezen die vrijheid te bewaken.

Speech op YouTube

Klik HIER en kijk en luister naar de speech van burgemeester Adriaan Hoogendoorn.

Fotoblok: Leden van het 4 Mei Comité Muntendam legden vanavond bloemen bij het monument aan de Nieuweweg (bovenste foto: comitélid Jan Leegstra legt de bloemen), bij de struikelstenen in de Kerkstraat en bij 4 oorlogsgraven op de oude begraafplaats.

Foto's onder: Arjan Messchendorp speelde bij zorgcentrum Gockingaheem zowel de Taptoe als het Wilhelmus (links). Frank Schreuder legde namens het 4 Mei Comité Meeden een krans bij het oorlogsmonument bij de toren (foto 2e van links, fotograaf: Wendy Kuipers). Marcel Luitjens, dirigent van The Mieden Company, speelde in Meeden zowel de Taptoe als het Wilhelmus (foto 3e van links).